تو دنیای پرسرعت تکنولوژی، وقتی داری محصولی رو توسعه می دی یا ازش پشتیبانی می کنی، خیلی مهمه که بتونی همه چی رو سریع و بدون دردسر تنظیم و آپدیت کنی. حالا فکر کن چقدر خوب می شد اگه یه سیستمی داشتیم که همه این کارها رو برامون راحت و امن انجام بده. خوشبختانه همچین چیزی هست! سیستم های مدیریت بسته، دقیقا همین کار رو می کنن. امروز قراره بریم سراغ یکی از معروف ترینشون به اسم YUM که برای توزیع های لینوکسی خانواده Red Hat ساخته شده.

یه چیزی هم هست به اسم Packagecloud، یه سرویس ابری که خیلی باحال و حرفه ای کار توزیع بسته های نرم افزاری رو انجام می ده. شرکت ها با استفاده از این سرویس، می تونن هزینه هاشون رو کم کنن و سرعت تنظیم سیستم هاشون رو بالا ببرن. همه چی خیلی امن و روون انجام می شه، و خلاصه اینکه حسابی زندگی رو راحت می کنه.

Packagecloud بسته های مختلف رو جمع می کنه و توی یه مخزن مرکزی ذخیره می کنه. این مخازن برای شرکت ها مثل یه سوپرمارکت بزرگن که همه چی توش هست. یعنی هرچی برای تنظیم، به روزرسانی و مدیریت سیستم ها نیاز داری، توی این مخازن پیدا می شه. به همین راحتی!

اگه دوست داری بدون دردسر ماشین هات رو سریع راه اندازی و به روز کنی، می تونی نسخه آزمایشی Packagecloud رو امتحان کنی و ببینی چقدر کارت رو آسون می کنه.

پکیج منیجر چیه؟

بذار یه مثال ساده بزنم. فرض کن تو یه سوپرمارکت بزرگ کار می کنی و باید هر روز تعداد زیادی جنس رو از قفسه ها برداری، ببری دم صندوق و حساب کنی. حالا اگه یه دستگاه هوشمند داشتی که خودش همه چیز رو انتخاب می کرد، لیست خرید رو می دید، قیمت ها رو چک می کرد و همه چیز رو برات آماده می کرد، چقدر کارت راحت تر می شد، درسته؟

پکیج منیجر دقیقاً همون دستگاه هوشمنده، ولی برای نصب نرم افزارهای لینوکسی. به جای اینکه بری دستی بسته های نرم افزاری رو از اینترنت دانلود کنی، نصبشون کنی و نگران وابستگی ها یا به روزرسانی ها باشی، پکیج منیجر همه این کارا رو برات انجام می ده.

تو ویندوز معمولاً نرم افزارها رو با اجرای یه فایل نصب (مثل فایل .exe) نصب می کنی. اما تو لینوکس، پکیج منیجرها این فرآیند رو خیلی راحت تر می کنن. اون ها مثل یه فروشگاه بزرگن که همه بسته های نرم افزاری مورد نیازت توش موجوده. فقط کافیه اسم نرم افزار رو به پکیج منیجر بدی و خودش بقیه کارا رو انجام می ده:

• بسته ها رو از مخازن (همون فروشگاه های نرم افزاری) پیدا می کنه.
• اگه این نرم افزار به چیزای دیگه ای (وابستگی ها) نیاز داشته باشه، اون ها رو هم نصب می کنه.
• و آخرش هم نرم افزار رو به راحتی روی سیستمت می نشونه.

مثلاً فرض کن یه بازی جدید پیدا کردی. به جای اینکه بری دنبالش بگردی، فایل نصبش رو دانلود کنی، بعد متوجه بشی که برای اجراش به چندتا برنامه دیگه هم نیاز داری (که اون ها رو هم باید جدا جدا پیدا و نصب کنی)، پکیج منیجر خودش همه این کارا رو در یک حرکت انجام می ده.

حتی وقتی یه آپدیت جدید برای نرم افزارها میاد، پکیج منیجر بهت خبر می ده و می تونی با یه دستور ساده همه چیز رو به روز کنی.

حالا که متوجه شدی پکیج منیجر یا مدیر بسته چیه، بریم سراغ YUM و ببینیم اون تو دنیای پکیج منیجرها چه نقشی بازی می کنه!

YUM چیه و چه کاربردی داره؟

حالا بریم سراغ YUM! این ابزار (که مخفف Yellowdog Updater Modified هست)، یه سیستم مدیریت بسته رایگان و متن بازه که برای کار با بسته های RPM ساخته شده. با YUM می تونی به راحتی بسته های مختلف رو از مخازن دانلود کنی، نصب یا حذفشون کنی و حتی کل سیستم رو آپدیت کنی.

از ویژگی های خفن YUM اینه که خودش هوشمنده و وقتی داری یه بسته رو نصب می کنی، می فهمه به چه چیزای دیگه ای نیاز داری و اون ها رو هم به طور خودکار نصب می کنه. خلاصه اینکه، هر بسته ای که می خوای، YUM همه وابستگی هاش رو هم برات ردیف می کنه.

نکته ی مهم اینه که بهتره فقط با بسته های .rpm کار کنی، چون YUM برای مدیریت این بسته ها طراحی شده. این بسته ها شامل نرم افزارهای از پیش کامپایل شده و اطلاعات مربوط به وابستگی ها هستن. معمولا این بسته ها به یکی از دو فرمت زیر ارائه می شن:

• <name>-<version>-<release>.src.rpm برای سورس کدها
• <name>-<version>-<release>.<architecture>.rpm برای نسخه های باینری

بسته ها توی مخازن مرکزی جمع می شن و از طریق اینترنت یا به صورت محلی در دسترس هستن. این مخازن مثل یه ویترین بزرگن که همه چیز رو توشون می تونی پیدا کنی، چه برای استفاده عمومی چه برای نیازهای خاص شرکتت.

YUM برای اینکه امنیت سیستم ها رو هم تضمین کنه، می تونه امضاهای دیجیتال GPG رو چک کنه. یعنی وقتی این گزینه فعال باشه، فقط بسته های معتبر از مخازن معتبر نصب می شن و خیالت راحت می شه که چیزی رو از جای نامعتبر نصب نکردی.

در نهایت، Packagecloud هم بهت این امکان رو می ده که مخازن امن و ابری برای بسته هات داشته باشی و سیستم هات رو بدون نیاز به زیرساخت های فیزیکی مدیریت کنی. این یعنی راحتی و امنیت در کنار هم.

مزایا و معایب YUM

هر ابزاری که در دنیای فناوری وجود داره، علاوه بر نقاط قوت، ممکنه یه سری نقاط ضعف هم داشته باشه. YUM هم از این قاعده مستثنا نیست. بیایم یه نگاهی به مزایا و معایب YUM بندازیم تا ببینیم این ابزار چطور می تونه به کارمون بیاد و کجاها ممکنه کمی چالش برانگیز باشه.

مزایای YUM

• مدیریت وابستگی ها به صورت خودکار: یکی از بزرگترین مزیت های YUM اینه که وقتی یه بسته رو نصب می کنی، خودش همه ی وابستگی های لازم رو تشخیص می ده و نصب می کنه. یعنی نیازی نیست دنبال چیزهای دیگه بگردی. همه چی با یه دستور ساده انجام می شه.
• آپدیت سیستم با یه دستور: با YUM می تونی خیلی راحت کل سیستم رو به روز کنی. فقط کافیه یه دستور آپدیت بزنی و YUM تمام بسته ها رو بررسی می کنه و نسخه های جدیدتر رو نصب می کنه. دیگه نگران جا موندن از آپدیت ها نباش!
• امنیت بالا: YUM از امضای دیجیتال GPG استفاده می کنه تا مطمئن بشه فقط بسته های معتبر از مخازن معتبر نصب می شن. یعنی خیالت راحته که بسته های مخربی روی سیستمت نصب نمی کنی.
• سادگی استفاده: حتی اگه تازه کار باشی، استفاده از YUM به خاطر دستورات ساده و مستندات خوبی که داره، خیلی راحت و قابل فهمه. بدون نیاز به دانش عمیق، می تونی نرم افزار نصب کنی یا سیستم رو به روز نگه داری.
• پشتیبانی گسترده: YUM برای توزیع های معروفی مثل Red Hat، CentOS و Fedora طراحی شده و به خوبی از بسته های RPM پشتیبانی می کنه. همین گستردگی پشتیبانی باعث می شه تو خیلی از شرکت ها و پروژه ها استفاده بشه.

معایب YUM

• سرعت نسبتاً کمتر: یکی از نقدهایی که به YUM وارده، سرعت نسبتاً پایین تر اون در مقایسه با بعضی از ابزارهای مشابه مثل DNF یا APT هست. البته این کندی به خاطر چک کردن دقیق وابستگی ها و امنیت بالاتره، اما ممکنه گاهی اوقات برات طولانی تر بشه.
• نسخه های جدید همیشه در دسترس نیستند: گاهی اوقات بسته هایی که از طریق YUM نصب می کنی، ممکنه آخرین نسخه نباشن. دلیلش هم اینه که YUM از مخازنی استفاده می کنه که برای پایداری سیستم بهینه شدن، نه برای دسترسی به آخرین ورژن های نرم افزار.
• نیاز به تنظیم مخازن اضافی: بعضی وقت ها ممکنه بسته های خاصی که نیاز داری، تو مخازن پیش فرض نباشن و مجبور بشی دستی مخازن جدیدی رو اضافه کنی. این ممکنه برای تازه کارها کمی گیج کننده باشه.
• مصرف بیشتر منابع: YUM به نسبت برخی از ابزارهای مدیریت بسته دیگه مثل DNF، مصرف بیشتری از منابع سیستم داره. پس اگه داری روی سیستمی با منابع محدود کار می کنی، ممکنه متوجه این تفاوت بشی.

مقایسه YUM با رقبای اصلی

تو دنیای لینوکس ابزارهای مختلفی برای مدیریت بسته ها داریم که هر کدوم بسته به نیاز و توزیعی که استفاده می کنی، می تونه به کار بیاد. YUM یکی از قدیمی ترین و محبوب ترین هاست، ولی رقبای قدرتمندی مثل APT، DNF و Zypper هم تو این حوزه حضور دارن. تو این بخش می خوایم یه مقایسه بین این ابزارها داشته باشیم تا راحت تر بفهمی کدوم یکی به دردت می خوره.

1. YUM در مقابل APT

APT مدیر بسته ایه که تو توزیع های Debian-محور مثل Ubuntu استفاده می شه. خب، بذار ببینیم APT چه تفاوت هایی با YUM داره:

توضیحات بیشتر

• مدیریت بسته ها: هر دو ابزار در اصل برای مدیریت بسته ها استفاده می شن، ولی هر کدوم برای توزیع خاصی طراحی شدن. YUM برای سیستم های Red Hat-based و APT برای Debian-based کار می کنه.
• سرعت: APT معمولاً سریع تر عمل می کنه و توی آپدیت ها و نصب بسته ها زمان کمتری می بره. YUM به خاطر اینکه دقیق تر روی وابستگی ها نظارت می کنه، کمی کندتره.
• راحتی کار: اگه کاربر تازه کاری هستی، YUM می تونه راحت تر باشه، ولی APT هم ساده است و با یه کم تجربه، استفاده ازش راحت می شه.

2. YUM در مقابل DNF

DNF در واقع نسخه ی پیشرفته تر و مدرن تر YUM محسوب می شه و تو توزیع هایی مثل Fedora و CentOS 8 استفاده می شه. بیایم ببینیم DNF چه چیزی بیشتر از YUM داره:

توضیحات بیشتر

• سرعت: DNF خیلی سریع تر از YUM کار می کنه. اگه وقت برات مهمه یا داری روی سیستمی با منابع محدود کار می کنی، DNF انتخاب بهتریه.
• منابع: DNF بهینه تره و از منابع کمتری استفاده می کنه، پس توی سیستم های با رم و CPU پایین بهتر کار می کنه.
• مدیریت وابستگی ها: DNF توی مدیریت وابستگی ها بهتر و سریع تر از YUM عمل می کنه. یعنی اگه بسته ای به چیزای دیگه ای نیاز داشته باشه، DNF راحت تر و بدون دردسر همه شون رو نصب می کنه.

3. YUM در مقابل Zypper

Zypper مدیر بسته ایه که بیشتر تو توزیع openSUSE استفاده می شه و برای کاربرایی که دنبال انعطاف پذیری بیشتری هستن، گزینه خیلی مناسبیه.

توضیحات بیشتر

• سرعت: Zypper به ویژه توی آپدیت ها سریع تر از YUM عمل می کنه، پس اگه دنبال آپدیت های سریع تر هستی، Zypper گزینه بهتریه.
• انعطاف پذیری: Zypper خیلی دقیق وابستگی ها رو مدیریت می کنه و ابزارهای بیشتری برای مدیریت پیشرفته سیستم داره، مثل Snapper برای مدیریت snapshotها. اگه حرفه ای تر هستی و با openSUSE کار می کنی، Zypper به دردت می خوره.
• ابزارهای پیشرفته: Zypper ابزارهای بیشتری مثل Snapper برای مدیریت لحظه ای سیستم داره که به کاربرایی که دنبال کنترل بیشتری هستن کمک می کنه.

نتیجه گیری مقایسه

خب، حالا انتخاب بهترین ابزار مدیریت بسته بستگی به این داره که از کدوم توزیع لینوکسی استفاده می کنی و نیازات چیه:

• APT برای کسایی که از توزیع های Debian-محور مثل Ubuntu استفاده می کنن، خیلی خوبه. چون مخازن گسترده ای داره و نصب و آپدیت نرم افزارها رو خیلی راحت می کنه.
• DNF نسخه به روزتر و سریع تر YUM هست و اگه داری از Fedora یا CentOS 8 استفاده می کنی، گزینه خیلی بهتریه چون سریع تر و بهینه تره.
• Zypper برای کاربران حرفه ای openSUSE انتخاب عالیه. اگه دنبال ابزارهای پیشرفته تری هستی که کنترل بیشتری روی سیستم بهت بدن، Zypper به دردت می خوره.
• YUM هم هنوز یکی از ابزارهای قدیمی و قابل اعتماد برای توزیع های Red Hat-محور مثل CentOS و RHEL هست. اگه دنبال چیزی هستی که حسابی تست شده و پایداره، YUM می تونه بهترین انتخاب باشه.

در نهایت، بستگی به توزیعی که استفاده می کنی و نیازهای خاص پروژت داره که کدوم یکی از این ابزارها برای تو مناسب تره. اما با داشتن این اطلاعات، حالا راحت تر می تونی تصمیم بگیری که کدوم پکیج منیجر بیشتر به کارت میاد!

21 فرمان YUM برای مدیریت بسته ها در لینوکس

تو این بخش می خوایم یاد بگیریم چطور با استفاده از ابزار YUM (که توسط RedHat توسعه داده شده) بسته ها رو نصب، به روزرسانی، حذف و پیدا کنیم. همچنین یاد می گیریم چطور مخازن و بسته ها رو مدیریت کنیم. لازمه ی این بخش اینه که یه آشنایی اولیه با دستورات لینوکس داشته باشی و روی سیستمت یه لینوکس در حال اجرا داشته باشی تا بتونی دستورات رو امتحان کنی.

1. نصب یک بسته با YUM

برای نصب یه بسته مثل فایرفاکس، کافیه این دستور رو وارد کنی. YUM خودش به طور خودکار وابستگی های لازم برای اجرای فایرفاکس رو پیدا می کنه و نصب می کنه:

yum install firefox

وقتی این دستور رو اجرا می کنی، YUM اول از همه پلاگین های لازم رو لود می کنه و بعد می ره سراغ بسته ها و وابستگی هاشون. به طور خلاصه، این فرآیند رو خواهی دید:

Loaded plugins: fastestmirror
Dependencies Resolved
================================================================================================
 Package                    Arch        Version                    Repository            Size        
================================================================================================
Updating:
firefox                        i686        10.0.6-1.el6.centos     updates             20 M
Updating for dependencies:
 xulrunner                     i686        10.0.6-1.el6.centos     updates             12 M

یعنی فایرفاکس و بعضی وابستگی هاش مثل xulrunner آماده ی نصب یا به روزرسانی می شن. بعدش ازت می پرسه که آیا می خوای ادامه بدی یا نه:

Is this ok [y/N]: y

اگه تایید کنی (با زدن "y")، YUM شروع می کنه به دانلود بسته ها و نصب اون ها. وقتی که نصب کامل شد، پیغام موفقیت آمیز بودن نصب رو بهت نشون می ده.

اگه نمی خوای هربار ازت تایید بخواد و می خوای نصب به طور خودکار انجام بشه، می تونی از گزینه -y استفاده کنی:

yum -y install firefox

اینطوری دیگه بدون اینکه ازت سوالی بپرسه، نصب به طور خودکار انجام می شه.

2. حذف یک بسته با YUM

اگه بخوای یه بسته رو به طور کامل، همراه با همه وابستگی هاش حذف کنی، کافیه از دستور زیر استفاده کنی. فرض کنیم می خوای فایرفاکس رو حذف کنی. خیلی راحت می تونی این دستور رو وارد کنی:

yum remove firefox

وقتی این دستور رو اجرا می کنی، YUM میاد همه پلاگین های مورد نیاز رو لود می کنه و فرآیند حذف بسته رو شروع می کنه. تو این مرحله، وابستگی هایی که به بسته ی فایرفاکس مرتبط هستن بررسی می شن:

Loaded plugins: fastestmirror
Setting up Remove Process
Resolving Dependencies
--> Running transaction check
---> Package firefox.i686 0:10.0.6-1.el6.centos set to be erased
--> Finished Dependency Resolution

بعدش بهت نشون می ده که چه بسته ای قراره حذف بشه، مثل فایرفاکس، و سایز اون بسته رو هم می گه. دوباره ازت سوال می کنه که آیا مطمئنی می خوای این بسته رو حذف کنی:

Is this ok [y/N]: y

وقتی تایید کنی (با زدن "y")، YUM فرآیند حذف رو ادامه می ده و بسته رو از سیستم پاک می کنه. در نهایت، یه پیام می بینی که می گه عملیات حذف به طور کامل انجام شده.

اگه نمی خوای هربار ازت تایید بخواد، می تونی با اضافه کردن -y این مرحله رو رد کنی و حذف به صورت خودکار انجام بشه:

yum -y remove firefox

اینطوری فایرفاکس بدون اینکه سوالی ازت بپرسه، حذف می شه!

3. به روزرسانی یک بسته با YUM

فرض کن یه نسخه قدیمی از بسته MySQL داری و می خوای اونو به آخرین نسخه پایدار به روز کنی. خیلی راحت می تونی این کار رو با دستور زیر انجام بدی. این دستور خودش به طور خودکار همه مشکلات مربوط به وابستگی ها رو حل می کنه و اونا رو نصب می کنه:

yum update mysql

وقتی این دستور رو وارد می کنی، YUM اول وابستگی ها رو چک می کنه و بهت نشون می ده که چه بسته هایی قراره به روز بشن. مثلا ممکنه ببینی چیزی مثل زیر رو نمایش بده:

Loaded plugins: fastestmirror
Dependencies Resolved
============================================================================================================
 Package            Arch                Version                    Repository                    Size
============================================================================================================
Updating:
 vsftpd             i386                2.0.5-24.el5_8.1           updates                       144 k

این یعنی بسته vsftpd قراره به روز بشه. بعدش YUM ازت می پرسه که آیا می خوای ادامه بدی یا نه:

Is this ok [y/N]: y

اگه تایید کنی (با زدن "y")، فرآیند به روزرسانی شروع می شه و بسته ها دانلود و نصب می شن. وقتی عملیات به پایان رسید، YUM بهت اطلاع می ده که همه چیز به خوبی انجام شده.

4. لیست کردن بسته ها با YUM

اگه بخوای یه بسته خاص رو تو سیستم پیدا کنی، می تونی از تابع list استفاده کنی. مثلا اگه بخوای بدونی بسته OpenSSH تو سیستمت نصبه یا نه، کافیه این دستور رو وارد کنی:

yum list openssh

وقتی این دستور رو وارد کنی، YUM اول می ره سراغ پلاگین ها و سرعت سرورها رو بررسی می کنه، بعدش نتایج زیر رو بهت نشون می ده:

Loaded plugins: fastestmirror
Installed Packages
openssh.i386                                       4.3p2-72.el5_6.3                                                                      installed
Available Packages                                 4.3p2-82.el5                                                                          base

اینجا می بینی که نسخه 4.3p2 از OpenSSH روی سیستمت نصبه و نسخه جدیدتری هم تو مخزن موجوده که اگه خواستی، می تونی به روزرسانیش کنی.

اگه می خوای جستجوت دقیق تر باشه، مثلا یه نسخه خاص از یه بسته رو پیدا کنی، می تونی نام بسته و نسخه مورد نظر رو هم به دستور اضافه کنی. مثلا اگه دنبال نسخه OpenSSH-4.3p2 باشی، دستور زیر رو وارد کن:

yum list openssh-4.3p2

این دستور به طور خاص اون نسخه رو برات پیدا می کنه و نشون می ده که آیا نصبه یا تو مخزن موجوده.

5. جستجوی یک بسته با YUM

اگه اسم دقیق بسته ای که می خوای رو یادت رفته، نگران نباش! می تونی از دستور search برای جستجوی همه بسته های موجودی که اسمشون شبیه به چیزی که وارد کردی هست، استفاده کنی. مثلا برای پیدا کردن همه بسته هایی که شامل vsftpd هستن، کافیه این دستور رو وارد کنی:

yum search vsftpd

YUM میاد و پلاگین های لازم رو لود می کنه و بعد نتایج جستجو رو برات نمایش می ده. این نتایج شامل بسته هایی هست که به کلمه مورد نظرت مرتبطن:

============================== Matched: vsftpd ========================
ccze.i386 : A robust log colorizer
pure-ftpd-selinux.i386 : SELinux support for Pure-FTPD
vsftpd.i386 : vsftpd - Very Secure Ftp Daemon

اینجا می بینی که بسته هایی مثل vsftpd و pure-ftpd-selinux پیدا شدن. حالا می تونی بسته مورد نظرت رو از بین اون ها انتخاب کنی.

6. گرفتن اطلاعات یک بسته با YUM

فرض کن می خوای قبل از نصب یه بسته، اطلاعات بیشتری در موردش داشته باشی. برای اینکه اطلاعات کامل یه بسته رو ببینی، می تونی از دستور info استفاده کنی. مثلا برای دیدن اطلاعات مربوط به فایرفاکس، دستور زیر رو وارد کن:

yum info firefox

بعد از اجرای این دستور، YUM اطلاعات بسته مورد نظر رو بهت نمایش می ده:

Name       : firefox
Arch       : i386
Version    : 10.0.6
Release    : 1.el5.centos
Size       : 20 M
Repo       : updates
Summary    : Mozilla Firefox Web browser
URL        : http://www.mozilla.org/projects/firefox/
License    : MPLv1.1 or GPLv2+ or LGPLv2+
Description: Mozilla Firefox is an open-source web browser, designed for standards
           : compliance, performance and portability.

اینجا می تونی اسم، نسخه، سایز، مخزن و توضیحات کامل بسته رو ببینی. این کمک می کنه که مطمئن بشی داری بسته درستی رو نصب می کنی.

7. لیست کردن همه بسته های موجود با YUM

اگه می خوای همه بسته های موجود توی پایگاه داده YUM رو ببینی، می تونی از دستور list استفاده کنی. این دستور همه بسته هایی که می تونی از مخازن نصب کنی رو نمایش می ده. برای راحت تر دیدن این لیست می تونی از دستور زیر استفاده کنی:

yum list | less

با این کار می تونی لیست بسته ها رو صفحه به صفحه مرور کنی.

8. لیست کردن همه بسته های نصب شده با YUM

اگه می خوای ببینی چه بسته هایی الان روی سیستمت نصب شدن، می تونی از همون دستور list ولی با یه تغییر کوچیک استفاده کنی. این دستور همه بسته هایی که روی سیستمت نصب شدن رو نشون می ده:

yum list installed | less

اینجا هم می تونی لیست بسته های نصب شده رو صفحه به صفحه ببینی و بررسی کنی که چه چیزهایی روی سیستمت نصب هستن.

9. استفاده از قابلیت Provides در YUM

قابلیت provides توی YUM یه ابزار کاربردیه که بهت کمک می کنه بفهمی یه فایل خاص توی کدوم بسته قرار داره. مثلا فرض کن می خوای بدونی فایل /etc/httpd/conf/httpd.conf مربوط به کدوم بسته هست. خیلی راحت می تونی از این دستور استفاده کنی:

yum provides /etc/httpd/conf/httpd.conf

وقتی این دستور رو اجرا می کنی، YUM می ره سراغ مخازن و بسته های نصب شده و بهت می گه این فایل تو کدوم بسته ها موجوده. مثلا ممکنه چیزی شبیه این ببینی:

httpd-2.2.3-63.el5.centos.i386 : Apache HTTP Server
Repo        : base
Matched from:
Filename    : /etc/httpd/conf/httpd.conf

این یعنی فایل httpd.conf توی بسته httpd وجود داره که توی مخزن base قرار گرفته. همینطور می تونی ببینی که نسخه های دیگه این بسته هم وجود دارن، چه توی مخزن updates و چه توی بسته های نصب شده.

10. بررسی به روزرسانی های موجود با YUM

اگه می خوای بدونی کدوم یکی از بسته هایی که روی سیستمت نصب شدن، آپدیت جدید دارن، می تونی از دستور check-update استفاده کنی. این دستور تمام بسته های نصب شده رو چک می کنه و می گه کدوم هاشون نیاز به آپدیت دارن. خیلی ساده، این دستور رو وارد کن:

yum check-update

YUM می ره و همه بسته های نصب شده رو بررسی می کنه و اگه آپدیتی موجود باشه، لیستش رو بهت نشون می ده. حالا می تونی تصمیم بگیری کدوم بسته ها رو می خوای به روز کنی!

11. به روزرسانی سیستم با YUM

اگه می خوای سیستمت همیشه به روز و امن باشه، بهترین کار اینه که به روزرسانی های امنیتی و بسته های جدید رو مرتباً نصب کنی. با اجرای این دستور، همه آپدیت های لازم و آخرین پچ ها روی سیستمت نصب می شن:

yum update

YUM می ره سراغ بسته های نصب شده و چک می کنه که کدوم هاشون نسخه جدیدتری دارن. بعد ازت می پرسه که آیا می خوای آپدیت ها رو نصب کنی یا نه. با تایید کردن، همه بسته ها و آپدیت های جدید نصب می شن و سیستمت همیشه به روز و ایمن باقی می مونه.

12. لیست کردن همه گروه های بسته موجود

تو لینوکس، بعضی از بسته ها به صورت گروهی کنار هم قرار می گیرن. یعنی به جای اینکه تک تک بسته ها رو نصب کنی، می تونی یه گروه مشخص رو نصب کنی که شامل همه بسته های مرتبطه. برای اینکه لیست همه گروه های موجود رو ببینی، کافیه از این دستور استفاده کنی:

yum grouplist

بعد از اجرای این دستور، YUM بهت نشون می ده که چه گروه هایی روی سیستمت نصب شدن و چه گروه هایی در دسترس هستن:

Installed Groups:
   Administration Tools
   DNS Name Server
   Dialup Networking Support
   Editors
   Engineering and Scientific
   FTP Server
   Graphics
   Java Development

Available Groups:
   Authoring and Publishing
   Base
   Beagle
   Cluster Storage
   Clustering
   Development Libraries
   Development Tools
   Eclipse
   Educational Software
   KDE (K Desktop Environment)
   KDE Software Development

این لیست نشون می ده که چه گروه هایی رو قبلاً نصب کردی و چه گروه هایی هنوز نصب نشده ولی در دسترس هستن. مثلا می تونی گروه Development Tools رو انتخاب کنی که شامل همه ابزارهای مورد نیاز برای توسعه دهندگان هست و با نصبش کلی ابزار به کارت میاد.

13. نصب گروهی بسته ها با YUM

اگه می خوای چندتا بسته مرتبط با هم رو به صورت یکجا نصب کنی، نیازی نیست دونه دونه این کار رو انجام بدی. با دستور groupinstall می تونی یه گروه کامل از بسته ها رو با هم نصب کنی. مثلا برای نصب MySQL Database، کافیه دستور زیر رو وارد کنی:

# yum groupinstall 'MySQL Database'
Dependencies Resolved

=================================================================================================
Package								Arch      Version			 Repository        Size
=================================================================================================
Updating:
 unixODBC                           i386      2.2.11-10.el5      base              290 k
Installing for dependencies:
 unixODBC-libs                      i386      2.2.11-10.el5      base              551 k

Transaction Summary
=================================================================================================
Install       1 Package(s)
Upgrade       1 Package(s)

Total size: 841 k
Is this ok [y/N]: y
Downloading Packages:
Running rpm_check_debug
Running Transaction Test
Finished Transaction Test
Transaction Test Succeeded
Running Transaction
  Installing     : unixODBC-libs	1/3
  Updating       : unixODBC         2/3
  Cleanup        : unixODBC         3/3

Dependency Installed:
  unixODBC-libs.i386 0:2.2.11-10.el5

Updated:
  unixODBC.i386 0:2.2.11-10.el5

Complete!

14. به روزرسانی گروهی بسته ها

اگه قبلاً یه گروه از بسته ها رو نصب کردی و حالا می خوای همه بسته های اون گروه رو به روزرسانی کنی، خیلی راحت می تونی با این دستور این کار رو انجام بدی:

# yum groupupdate 'DNS Name Server'

Dependencies Resolved
================================================================================================================
 Package			Arch	        Version				Repository           Size
================================================================================================================
Updating:
 bind                           i386            30:9.3.6-20.P1.el5_8.2          updates              981 k
 bind-chroot                    i386            30:9.3.6-20.P1.el5_8.2          updates              47 k
Updating for dependencies:
 bind-libs                      i386            30:9.3.6-20.P1.el5_8.2          updates              864 k
 bind-utils                     i386            30:9.3.6-20.P1.el5_8.2          updates              174 k

Transaction Summary
================================================================================================================
Install       0 Package(s)
Upgrade       4 Package(s)

Total size: 2.0 M
Is this ok [y/N]: y
Downloading Packages:
Running rpm_check_debug
Running Transaction Test
Finished Transaction Test
Transaction Test Succeeded
Running Transaction
  Updating       : bind-libs            1/8
  Updating       : bind                 2/8
  Updating       : bind-chroot          3/8
  Updating       : bind-utils           4/8
  Cleanup        : bind                 5/8
  Cleanup        : bind-chroot          6/8
  Cleanup        : bind-utils           7/8
  Cleanup        : bind-libs            8/8

Updated:
  bind.i386 30:9.3.6-20.P1.el5_8.2                  bind-chroot.i386 30:9.3.6-20.P1.el5_8.2

Dependency Updated:
  bind-libs.i386 30:9.3.6-20.P1.el5_8.2             bind-utils.i386 30:9.3.6-20.P1.el5_8.2

Complete!

15. حذف گروهی بسته ها

اگه بخوای یه گروه بسته رو که قبلاً نصب کردی، به طور کامل از سیستمت حذف کنی، از این دستور استفاده کن:

# yum groupremove 'DNS Name Server'

Dependencies Resolved

===========================================================================================================
 Package                Arch              Version                         Repository          Size
===========================================================================================================
Removing:
 bind                   i386              30:9.3.6-20.P1.el5_8.2          installed           2.1 M
 bind-chroot            i386              30:9.3.6-20.P1.el5_8.2          installed           0.0

Transaction Summary
===========================================================================================================
Remove        2 Package(s)
Reinstall     0 Package(s)
Downgrade     0 Package(s)

Is this ok [y/N]: y
Downloading Packages:
Running rpm_check_debug
Running Transaction Test
Finished Transaction Test
Transaction Test Succeeded
Running Transaction
  Erasing        : bind                                                   1/2
warning: /etc/sysconfig/named saved as /etc/sysconfig/named.rpmsave
  Erasing        : bind-chroot                                            2/2

Removed:
  bind.i386 30:9.3.6-20.P1.el5_8.2                                        bind-chroot.i386 30:9.3.6-20.P1.el5_8.2

Complete!

16. لیست مخازن فعال Yum

اگه می خوای بدونی چه مخازن Yum روی سیستمت فعال هستن، از این دستور استفاده کن:

# yum repolist

repo id                     repo name                                            status
base                        CentOS-5 - Base                                      enabled:  2,725
epel                        Extra Packages for Enterprise Linux 5 - i386         enabled:  5,783
extras                      CentOS-5 - Extras                                    enabled:    282
mod-pagespeed               mod-pagespeed                                        enabled:      1
rpmforge                    RHEL 5 - RPMforge.net - dag                          enabled: 11,290
updates                     CentOS-5 - Updates                                   enabled:    743
repolist: 20,824

17. لیست همه مخازن فعال و غیرفعال

اگه بخوای همه مخازن، چه فعال و چه غیرفعال رو ببینی، می تونی از این دستور استفاده کنی:

# yum repolist all

repo id                     repo name                                            status
C5.0-base                   CentOS-5.0 - Base                                    disabled
C5.0-centosplus             CentOS-5.0 - Plus                                    disabled
C5.0-extras                 CentOS-5.0 - Extras                                  disabled
base                        CentOS-5 - Base                                      enabled:  2,725
epel                        Extra Packages for Enterprise Linux 5 - i386         enabled:  5,783
extras                      CentOS-5 - Extras                                    enabled:    282
repolist: 20,824

18. نصب بسته از یک مخزن خاص

اگه می خوای یه بسته رو از یه مخزن خاص نصب کنی (چه اون مخزن فعال باشه چه غیرفعال)، می تونی از گزینه --enablerepo تو دستور YUM استفاده کنی. مثلا برای نصب PhpMyAdmin از یه مخزن مشخص، اینطوری عمل کن:

# yum --enablerepo=epel install phpmyadmin

Dependencies Resolved
=============================================================================================
 Package                Arch           Version            Repository           Size
=============================================================================================
Installing:
 phpMyAdmin             noarch         3.5.1-1.el6        epel                 4.2 M

Transaction Summary
=============================================================================================
Install       1 Package(s)

Total download size: 4.2 M
Installed size: 17 M
Is this ok [y/N]: y
Downloading Packages:
phpMyAdmin-3.5.1-1.el6.noarch.rpm                       | 4.2 MB     00:25
Running rpm_check_debug
Running Transaction Test
Transaction Test Succeeded
Running Transaction
  Installing : phpMyAdmin-3.5.1-1.el6.noarch             1/1
  Verifying  : phpMyAdmin-3.5.1-1.el6.noarch             1/1

Installed:
  phpMyAdmin.noarch 0:3.5.1-1.el6

Complete!

19. شل تعاملی YUM

YUM یه قابلیتی داره که بهت اجازه می ده چندتا دستور رو به صورت پشت سر هم داخل یه محیط تعاملی (شل) وارد کنی. یعنی به جای اینکه هر بار یه دستور رو وارد کنی و منتظر بمونی، می تونی تو این شل چندین دستور رو یکی بعد از دیگری وارد کنی. برای شروع این شل، کافیه دستور زیر رو وارد کنی:

# yum shell
Loaded plugins: fastestmirror
Setting up Yum Shell
> update httpd
Loading mirror speeds from cached hostfile
 * base: mirrors.sin3.sg.voxel.net
 * epel: ftp.riken.jp
 * extras: mirrors.sin3.sg.voxel.net
 * updates: mirrors.sin3.sg.voxel.net
Setting up Update Process
>

20. پاک کردن کش YUM

به طور پیش فرض، YUM همه اطلاعات مربوط به مخازن رو داخل یه پوشه کش می کنه که مسیرش معمولاً /var/cache/yum/ هست. برای اینکه این فایل های کشی که دیگه لازم نیستن رو پاک کنی و فضای سیستمت رو آزاد کنی، بهتره هر از چند وقت یه بار این دستور رو بزنی:

# yum clean all

این دستور همه فایل های کش مربوط به مخازن فعال رو پاک می کنه و سیستمت تمیزتر می شه. پس یادت باشه که به طور منظم این دستور رو اجرا کنی تا مطمئن بشی فضای اضافی سیستمت گرفته نمی شه.

21. دیدن تاریخچه دستورات YUM

اگه می خوای ببینی تو گذشته چه دستوراتی با YUM اجرا کردی و چه بسته هایی نصب یا حذف شدن، می تونی از دستور history استفاده کنی. این دستور همه تراکنش های گذشته اون رو نشونت می ده:

# yum history

Loaded plugins: fastestmirror
ID     | Login user               | Date and time    | Action(s)      | Altered
-------------------------------------------------------------------------------
    10 | root               | 2012-08-11 15:19 | Install        |    3
     9 | root               | 2012-08-11 15:11 | Install        |    1
     8 | root               | 2012-08-11 15:10 | Erase          |    1 EE
     7 | root               | 2012-08-10 17:44 | Install        |    1
     6 | root               | 2012-08-10 12:19 | Install        |    2
     5 | root               | 2012-08-10 12:14 | Install        |    3
     4 | root               | 2012-08-10 12:12 | I, U           |   13 E<
     3 | root               | 2012-08-09 13:01 | Install        |    1 >
     2 | root               | 2012-08-08 20:13 | I, U           |  292 EE
     1 | System            | 2012-08-08 17:15 | Install        |  560
history list

ما سعی کردیم همه دستورات مهم YUM رو از پایه تا پیشرفته با مثال توضیح بدیم. اگه حس می کنی چیزی رو جا انداختیم، حتماً بهمون بگو تا با کمک بازخوردهای شما، مقاله رو به روز کنیم و بهترش کنیم!

سوالات متداول

1. YUM چیه و چه کاری انجام می ده؟

YUM یه ابزار مدیریت بسته توی لینوکسه که بهت کمک می کنه بسته ها رو نصب، به روزرسانی، حذف و مدیریت کنی. این ابزار وابستگی های لازم رو به طور خودکار تشخیص می ده و نصب یا حذف می کنه، بنابراین خیلی کار رو راحت می کنه.

2. چطور می تونم یه بسته خاص رو با YUM پیدا کنم؟

اگه اسم دقیق بسته رو یادت رفته، می تونی از دستور yum search استفاده کنی و یه کلمه کلیدی مرتبط با بسته رو وارد کنی. YUM همه بسته هایی که شامل اون کلمه باشن رو برات لیست می کنه.

3. چطور YUM همه بسته های نصب شده رو لیست می کنه؟

برای دیدن لیست همه بسته هایی که روی سیستمت نصب شدن، از دستور yum list installed استفاده کن. این دستور همه بسته های نصب شده رو نمایش می ده.

4. چطور می تونم یه گروه از بسته ها رو نصب کنم؟

برای نصب گروهی از بسته ها، از دستور yum groupinstall استفاده کن. این دستور همه بسته های مرتبط با یه گروه خاص رو نصب می کنه، مثلاً برای نصب MySQL Database می تونی از yum groupinstall 'MySQL Database' استفاده کنی.

5. چطور کش YUM رو پاک کنم؟

برای پاک کردن فایل های کشی که YUM ذخیره کرده، از دستور yum clean all استفاده کن. این کار باعث می شه فضای اضافی که توسط این فایل ها اشغال شده، آزاد بشه.

6. چطور تاریخچه دستورات YUM رو ببینم؟

برای دیدن تاریخچه دستورات و تراکنش های YUM، از دستور yum history استفاده کن. این دستور نشون می ده که قبلاً چه بسته هایی نصب، حذف یا به روز شدن.

7. فرق YUM و DNF چیه؟

DNF نسخه به روزتر و سریع تر YUM هست که توی توزیع های جدیدتر مثل Fedora استفاده می شه. DNF سرعت بالاتری داره و مصرف منابع کمتری نسبت به YUM داره.

8. آیا می تونم بسته ای رو از یه مخزن خاص نصب کنم؟

بله، برای این کار می تونی از دستور yum --enablerepo استفاده کنی و مخزن مورد نظرت رو مشخص کنی. مثلاً برای نصب یه بسته از یه مخزن غیرفعال، باید اون مخزن رو با این گزینه فعال کنی.

9. چطور می تونم همه مخازن فعال و غیرفعال رو ببینم؟

برای دیدن لیست همه مخازن فعال و غیرفعال روی سیستمت، از دستور yum repolist all استفاده کن. این دستور تمام مخازن رو با وضعیت فعال یا غیرفعالشون نمایش می ده.

10. آیا YUM به طور خودکار بسته های جدید رو نصب می کنه؟

نه، YUM بسته ها رو به طور خودکار نصب نمی کنه مگر اینکه خودت دستور yum install یا yum update رو بزنی. با این حال، می تونی تنظیماتی انجام بدی که YUM بسته ها رو به صورت خودکار به روز کنه.

جمع بندی

همون طور که گفتیم، YUM یه ابزار قدرتمند و ساده برای مدیریت بسته ها توی توزیع های مبتنی بر Red Hat مثل CentOS و Fedora هست. این ابزار بهت اجازه می ده بسته ها رو به راحتی نصب، حذف، به روز و مدیریت کنی. یکی از ویژگی های خیلی خوب YUM اینه که به طور خودکار وابستگی های لازم رو مدیریت می کنه و از این جهت وقت و دردسر کمتری بهت وارد می کنه.

از نصب گروهی بسته ها تا پاک کردن کش و دیدن تاریخچه، YUM همه امکانات لازم رو در اختیارت قرار می ده تا سیستمت همیشه تمیز و به روز بمونه. با داشتن این ابزار، می تونی بدون نگرانی و دردسر، بسته های مورد نیازت رو مدیریت کنی و مطمئن باشی که همه چیز به درستی کار می کنه.